Wat is zonnebrand?
Zonnebrand is een rode, pijnlijke huid die warm tot verhit aanvoelt. Het verschijnt meestal binnen een paar uur na te veel blootstelling aan ultraviolet (UV) licht van zonlicht of kunstmatige bronnen, zoals zonnelampen. Medische en huismiddeltjes (zoals aloë vera) kunnen meestal verlichting bieden bij zonnebrand, maar het kan dagen duren voordat zonnebrand vervaagt. Nadat je bent genezen van zonnebrand kan het getroffen gebied meer bruinen dan normaal. Dit is niet per se positief: bruinen is namelijk een andere vorm van huidbeschadiging die wordt veroorzaakt door ultraviolette straling.
Waarom verbrand de huid?
Zonnebrand is niet hetzelfde als wanneer je je huid verbrandt aan iets heets. Bij zonnebrand denken we al gauw aan hitte. Het is weliswaar niet de hitte van de zon die onze huid verbrandt. Daarom kun je zelfs bij koud weer verbranden. Zonnebrand is het gevolg van ultraviolette straling – of UV-straling – die de huid beschadigt. Wanneer ultraviolette straling van de zon de huid bereikt, beschadigt het de huidcellen en veroorzaakt het zelfs mutaties in ons menselijk DNA. Ons lichaam heeft veel sterke mechanismen om deze mutaties te voorkomen en zelfs te corrigeren, maar het gaat mis als de huidcellen meer UV-straling krijgen dan ze aankunnen. In dat geval kan de schade onherstelbaar zijn en sterven de cellen af. Bloedvaten verwijden zich om de bloedstroom te verhogen en immuuncellen naar de huid te brengen om de rotzooi op te ruimen. Dit alles veroorzaakt de roodheid, zwelling en ontsteking die we associëren met zonnebrand. De zonnebrand zal uiteindelijk genezen, maar een aantal van de overlevende cellen zullen mutaties hebben die aan de benodigde reparatie ontsnappen. Deze cellen kunnen uiteindelijk kankergevoelig worden. Goed om je te realiseren: er is nog geen remedie die zonschade (die op den duur ook rimpels en pigmentvlekken veroorzaakt) volledig om te draaien.
Eerstegraads zonverbranding
Eerstegraads brandwonden treffen alleen de buitenste laag van de huid, de epidermis. De brandplek is rood, pijnlijk, droog maar vrij van blaren. Milde zonnebrand is een waarschuwing. Nu is het tijd om uit de zon te blijven en echt goed te smeren met zonnebrandcrème. Langdurige weefselschade is zeldzaam en bestaat vaak uit een toe- of afname van de huidskleur.
Tweedegraads zonverbranding
Bij tweedegraads brandwonden zijn de epidermis en een deel van de onderste huidlaag, de dermis, betrokken. De brandwond ziet er behoorlijk rood, soms opzwollen uit, kan pijnlijk aanvoelen en uitslaan met blaren.
Derdegraads zonverbranding
Derdegraads brandwonden verwoesten de epidermis en dermis. Ze kunnen in de binnenste huidlaag, het onderhuidse weefsel, terechtkomen. De brandplek kan er niet zomaar felrood maar wit of zwart en verkoold uitzien.
Vierdegraads zonverbranding
Vierde graads brandwonden gaan door beide lagen van de huid (dermis en epidermis) en onderliggend weefsel heen, evenals door dieper weefsel – mogelijk waarbij spieren en botten zijn betrokken. Er is geen gevoel in het gebied omdat de zenuwuiteinden zijn vernietigd.
Wat te doen bij een verbrand gezicht en lichaam?
Gelukkig valt er wel het een ander te doen om een verbrand gezicht en lichaam zo snel mogelijk te kalmeren en roodheid en mogelijke blaasjes te minimaliseren. Dit zijn zonnebrand tips die je ook kunt toepassen op je partner of kind.
Neem aspirine
Allereerst, neem zo snel mogelijk een ontstekingsremmende pijnstiller. Let wel, aspirine is alleen geschikt voor kinderen vanaf 12 jaar. Een ontstekingsremmende pijnstiller zal wat van de hitte afblussen en sussen, en ook het ongemak van een hevige zonnebrand verzachten. Kies voor een hoge dosering en neem deze om de vier tot zes uur in gedurende ten minste 24 uur. Breng hiernaast een koud kompres, eventueel geweekt in wat verkoelende melk, aan op de verbrande huid. Het vet en de proteïnen in de melk werken verrassend goed om enige vorm van irritatie te kalmeren.
Hydrateer, hydrateer, hydrateer
Zodra de huid wat is afgekoeld, is het belangrijk om de huid – intensief – te hydrateren. Een soepele huid herstelt namelijk sneller van ‘trauma’ door verbranding. Drink dus volop gezuiverd water, en breng crèmes aan die ook antioxidanten zoals vitamine C en E bevatten. Ultraviolet licht veroorzaakt mutaties in de huid die kunnen leiden tot huidkanker en vroegtijdige veroudering, maar antioxidanten gaan een deel van deze door UV veroorzaakte schade tegen. Huidverzorgingsingrediënt ceramiden zijn hiernaast een slimme manier om uitdroging veroorzaakt door zonnebrand te bestrijden en tegelijkertijd de barrièrefunctie van de huid te versterken. Onderschat ook de eenvoudige, maar ultra-vochtaanvullende kracht van aloë vera niet. In tropische oorden kun je hiervoor een blad van de plant snijden en het sap op de huid druppelen. Ook een kalmerende aloë vera-gel, die je bij uitstek in de koelkast bewaart voor extra verfrissing, kan hulp bieden bij zonnebrand.
Lasers bij de dermatoloog
Van alle middelen tegen zonnebrand zou LED-lasertherapie zomaar de krachtigste kunnen zijn. Deze lasertechniek vermindert ontstekingen en bevordert wondgenezing met gepulseerde doseringen rood licht. Dit wil je weliswaar niet direct na het verbranden van de huid inzetten. Gun het lichaam eerst zelf een paar weken om te genezen en zichzelf te herstellen. Wees bij een verbrand gezicht ook extra voorzichtig met het smeren met anti-aging crèmes met retinol of alfa- en bèta-hydroxyzuren die misschien te hard zijn voor de nu gevoelige, ruwe huid. In de acute fase van herstel wil je geen extra agressies toevoegen aan een geblesseerde huid door zonnebrand.
Producten die helpen als je verbrand bent
Allereerst is het belangrijk om met een goede zonnebrand te smeren, zoals met La Roche-Posays bestseller: Anthelios Ultra Crème SPF 50 zonder parfum. Met broadspectrum bescherming die heerlijk comfortabel aanvoelt op de huid, niet prikt of een gevoelige huid irriteert en geen witte vlekken achterlaat. Verzacht je verbrande huid hiernaast met La Roche-Posay Posthelius Melt-In Gel voor zowel het gezicht als het lichaam. Een hydraterende after sunbehandeling die de huid van volop hydratatie voorziet. Met 10% lipide-aanvullende en verzachtende bestanddelen biedt deze herstellende balsem langdurig comfort aan een intens uitgedroogde, verhitte huid na blootstelling aan de zon.
Het voorkomen van verbranding
Naast goede zonnebrand kunnen hoedjes en zonnebrillen helpen. Verder kun je nog een paar andere strategieën implementeren om verbranding te voorkomen. Zorg ervoor dat je een breedspectrum zonnebrand (tegen UVA- en UVB-licht) met SPF 50 op alle delen van de huid aanbrengt: de haarlijn, de oren, de rug van de hand en rond de ogen. Die plekken worden vaak vergeten. Voor moeilijk te bereiken zones zoals de achterkant van de knieën en ellebogen of schouders kan een spray zonnebrand goed van pas komen. Speciaal voor de gevoelige huid van de lippen en oogcontouren is een SPF-stick met SPF 50 voor gevoelige zones raadzaam. Blijf tot slot volledig uit de zon wanneer deze het hoogst aan de hemel staat: tussen elf uur ’s ochtends en vier uur ’s middags.
